Olíubrunnur

Hvað ætli það hafi nú tekið margar skóflur að grafa þennan brunn....?

 Væntanlega er þó hér átt við borholur, því brunnar verða varla grafnir á hafsbotni eftir olíu. Það væri þá efni í forsíðufrétt á Morgunblaðinu, ef svo væri.... Kannski fáum við frétt um það á næstu misserum að búið sé að grafa fyrsta brunninn á Drekasvæðinu.... Spurning hver fær að taka fyrstu skóflustunguna....!!!

Ætla að steypa olíubrunninn

Athugasemdir

[Arnór Baldvinsson, 15.11.2011 kl. 22:34]

Sæll Ómar,

Þegar ég sá þetta orð hélt ég að þetta væri nýyrði eða léleg þýðing en þetta er gamalt íslenskt orð, sennilega þýðing á "oil well"  Sjá ritmálssafn OH:  http://www.lexis.hi.is/cgi-bin/ritmal/leitord.cgi?adg=daemi&n=359228&s=430657&l=ol%EDubrunnur  Elstu dæmin eru frá miðri nítjándu öld. 

Kveðja,

[Ómar Bjarki Smárason, 15.11.2011 kl. 23:31]

Sæll Arnór

Þakka þessa athugasemd og ábendingu. Í minni málvitund finnst mér hæpið að kalla þetta brunna, því það er reginmunur á brunni og borholu. En það er ekki óeðlilegt að á bernskuárum olíuborana hafið þetta verið þýtt yfir á íslensku sem olíubrunnur,því hér var væntanlega ekki farið að bora holur þegar fyrstu fréttir bárust hingað af olíuborunum.

Jarðhitaholur eru líka "wells" á ensku. En það er spurning hvort það var í fyrstu grafið eftir olíu, eða alla vega gætu holurnar hafa verið frekar grunnar. Held nú samt að það sé rétt að kalla þetta holur þegar borað er á sjávarbotni niður á nokkurra kilómetra dýpi, kannski, undir sjávarbotni...

En kannski hefur blaðamaðurinn eitthvða til síns máls í að grípa til gamals orðtaks í þessu sambandi...?

[Arnór Baldvinsson, 16.11.2011 kl. 00:10]

Sæll Ómar,

Ég fór að skoða þetta aðeins nánar.  Ef ég þekki söguna rétt þá byrjaði olíunotkun einhversstaðar í miðausturlöndum þar sem hún vall upp á yfirborðið í lindum.  Minnir að slíkar lindir hafi líka verið til á Grikklandi en sel það nú ekki dýrar en ég keypti það;)  Það er þvi ekki ósennilegt að enska orðið wells hafi verið notað um þessar olíulindir, en wells er betur þýtt sem brunnur á íslensku en "spring" á ensku er lind.  Gæti líka verið komið úr einhverjum öðrum málum s.s. latínu eða grísku.  Nokkuð djúpir brunnar voru grafnir hér í gamla daga, sérstaklega í Rómarveldi enda er fólk og börn enn að fara sér að voða í tvöþúsund ára gömlum brunnum.  Sennilega er þar ástæðan fyrir því að borholur eru á ensku yfirleitt kallaðar wells, sem er grafinn brunnur.  T.d. var alltaf talað um "well" og "wellhead" þegar talað var um Deepwater Horizon slysið í Mexíkóflóa í fyrra þó þar væri um að ræða borholu á sjávarbotni.  Sama er að segja um gufuborholur sem eru kallaðar "geothermal wells" og borunin er "geothermal well drilling"

Það er hinsvegar alveg hárrétt hjá þér að það er svolítið skritið að tala um lindir eða brunna á hafsbotni, a.m.k. á íslensku!;) 

Kveðja,

[Guðmundur Ásgeirsson, 16.11.2011 kl. 03:23]

Hvað er brunnur annað en lóðrétt göng? (Sbr. lyftugöng sem heita reyndar "shaft" eða stokkur á ensku.) Ekki eru öll göng boruð, alveg eins og allir brunnar eru ekki grafnir, sumir eru boraðir og á íslensku er algengt að kalla slíka brunna borholur sbr. náttúrfyrirbærið gufuhola sem er í raun nokkurskonar jarðhitahver eða heit lind nema þar er djúpt á vatninu (alveg eins og í vatnsbrunni) svo það eina sem sést á yfirborðinu er gufan sem stígur upp vegna hitans. Hugtakið brunnur myndi ég skilgreina almennt sem hverskonar göng, breið eða mjó, sem gerð eru undir yfirborð jarðskorpunnar til þess að komast að einhverjum vökva sem er undir jarðlögunum. Yfirborð jarðskorpunnar er meðal annars hafsbotninn, það er meira að segja bróðurpartur hennar.

Hugtakið lind myndi ég þá skilgreina sem uppsprettu, það er að segja brunn þar sem þrýstingurinn undir jarðlögunum er nægur til að lyfta vökvanum sjálkrafa upp á yfirborðið þar sem er gat í gegn. Við boranir á hafsbotni er þetta oft tilfellið vegna hins mikla dýpis, sem er einmitt það sem veldur stundum leka. Vegna þess að það er í sjónum dreifist olían víðar og getur verið mun skaðlegri fyrir umhverfið en ef slíkur leki verður á þurru landi fjarri vötnum. Með s-mu samlíkingunni við jarðhitaholur, þá er einmitt líka hægt að kalla þær jarðhitalindir. Til dæmis ef hitinn yfir suðumarki djúpt niðri í borholu og sett er lok yfir hana (brunnlok eða "wellhead" á ensku), þá myndast í henni gufuþrýstingur, sem hægt er að breyta í hreyfiorku með því að tappa af gufu og þann eiginleika má hagnýta til að flytja heita gufu (vatn) sjálfkrafa til yfirborðsins þar sem hún breytist jafn óðum í heitt vatn og varmaorkuna sem losnar við kólnun þess er hægt að virkja á ýmsa vegu. Borholu sem sjóðheit vatnsgufa stígur sjálfkrafa upp úr má því réttilega kalla jarðvarmalind, og líka orkulind ekki síst ef hún er notuð beinlínis til orkuframleiðslu frekar en í hitaveitu. 

Um öll þessi fyrirbæri, göng, brunna og lindir, gildir að þau geta jafnt verið náttúruleg sem manngerð.

[Ómar Bjarki Smárason, 16.11.2011 kl. 15:13]

Lind rennur sjálf, alla vega þegar um vatn er að ræða, og þannig ættu olíulindir að vera sjálfrennandi náttúrfyrirbæri. Er samt ekki viss um að það sé í öllum tilvikum þannig, heldur geti menn talað um olíulindir jafnvel þar sem um borholur er að ræða. Þekki bara ekki nógu vel til olíuvinnslu, en minnir að menn tali jafnvel um olíulindir á hafsbotni.

Brunnur er í minni málvitund víðari en hola.

Það er talað um holuloka þegar settur er stór loki á borholur til að hægt sé að loka þeim. Ég minnist þess ekki að í því sambandi sé talað um "brunnloka".

Það má örugglega rökræða lengi um þessi atriði án þess að komast að niðurstöðu um málið!